Zasady tworzenia imiesłowów:
1) imiesłowy przymiotnikowe czynne (zakończone na -ący, -ące, -ąca) są tworzone od czasowników niedokonanych,
2) imiesłowy przymiotnikowe bierne (zakończone na -ny, -na, -ne, -ty, -ta, -te, -ony) – od czasowników dokonanych i niedokonanych oraz od czasowników przechodnich,
3) imiesłowy przysłówkowe uprzednie (zakończone na -łszy, -wszy) – od czasowników dokonanych,
4) imiesłowy przysłówkowe współczesne (zakończone na -ąc) tworzy się od czasowników niedokonanych.
Ćwiczenia w rozpoznawaniu imiesłowów
Bardzo ważne zasady dotyczące ortografii i interpunkcji w wypowiedzeniach z imiesłowami
1. ,,Nie” z imiesłowami przymiotnikowymi piszemy łącznie.
2. ,,Nie” z imiesłowami przysłówkowymi piszemy rozdzielnie.
3. Wyjątkowo ,,nie” piszemy rozdzielnie z imiesłowem przymiotnikowym, gdy chcemy podkreślić wyraźne przeciwstawienie, np. „Ani nie myślący, ani nie pracujący…”
4. Przecinek między imiesłowami przymiotnikowymi stawiamy tylko wtedy, jeśli mamy do czynienia z wyliczeniem albo wprowadzeniem informacji dodatkowej, np. „Kupiłam nowy plecak, wykonany ze skóry”.
5. Imiesłowy przysłówkowe zawsze oddzielamy przecinkiem, np. „Rozmawiając ze mną, uśmiechał się”.
Zadania z podręcznika
Zadania twórcze
- Jesteś policjantem. Napisz raport, użyj 10 imiesłowów. Podkreśl je i nazwij.
- Jesteś śpiewaczką operową. Napisz wpis na blog dotyczący ostatniego występu, użyj 10 imiesłowów. Podkreśl je i nazwij.
- Jesteś dziennikarzem. Napisz relację z meczu, użyj 10 imiesłowów. Podkreśl je i nazwij.
- Poszukujesz inżyniera do nadzorowania prac na budowie Legolandu w Swoszowicach. Napisz ogłoszenie. Użyj 11 imiesłowów przysłówkowych, podkreśl je i określ ich rodzaj.
- Napisz sprawozdanie z przebiegu zawodów sportowych. Użyj 11 imiesłowów przymiotnikowych, podkreśl je i określ ich rodzaj.
- Napisz streszczenie dowolnego filmu. Użyj 8 imiesłowów z przeczeniem „nie”, podkreśl je i określ ich rodzaj.
Imiesłowowa kuracja odchudzająca
Podane zdania przekształć w wypowiedzenia z imiesłowami. Jeśli się nie da, wyjaśnij przyczynę.
- Po ostatnim egzaminie odetchnął z ulgą.
- Kiedy o tym usłyszałem, wypuściłem gazetę z rąk.
- Zawsze lubiłem ludzi, którzy dotrzymują słowa.
- Powtórzyłam lekcje, gdy jechałam do szkoły.
- Przeczytałem to opowiadanie, gdy jechałem do babci.
- Wykorzystałem ogólne zamieszanie i wymknąłem się z sali.
- Kiedy wróciłem z próby, byłem całkiem wyczerpany.
- Ciekawa jest historia, która wiąże się z naszym miastem.
- Kiedy biegł korytarzem, nie zauważył rozlanej herbaty.
- Kiedy usłyszał o sprawdzianie, gazeta wypadła mu z rąk.
- Nagle usłyszałem cichy głos , który dochodził zza drzwi.
- Włosy, które opadały jej na ramiona, zasłaniały twarz.
- Kiedy wrócił ze szkoły, usiadł przed telewizorem.
- Kiedy odrabiałem lekcje, zadzwonił telefon.
- Po przeczytaniu książki doszedłem do wniosku, że jest ciekawa.
- Gdy myślałem o filmie, przypomniała mi się pewna zabawna historia.
