Fonetyka jako nauka o głoskach. Podstawowe pojęcia.
Jak powstają głoski?
Głoski dźwięczne i bezdźwięczne
O dźwięczności głosek decyduje ułożenie wiązadeł głosowych. Napisz krótką instrukcję!
Hej! Starszy sierżant pan Felek Sztabowy
Kupił chorążemu Kiełbasie Piotrowi
Ćwierćkilową torbę firmowych
Świetnych cukierków czekoladowych.
Głoski ustne i nosowe
O nosowości głosek decyduje ułożenie języczka, umożliwiającego dostęp do jamy nosowej. Napisz krótką instrukcję!
Maminsynek miał nową niańkę.
Jak rozróżnić głoski miękkie i twarde?
O dźwięczności głosek decyduje ułożenie języka, unoszącego się w kierunku podniebienia miękkiego. Napisz krótką instrukcję!
Głoska miękka albo ma kreseczkę nad literą,
Albo dodatkowym „i” się podpiera.
Określamy rodzaje głosek
Upodobnienia fonetyczne
- Upodobnienia wsteczne i postępowe
- Udźwięcznienie i ubezdźwięcznienie
- Utrata dźwięczności na końcu wyrazu
Akcent wyrazowy i zdaniowy
- Najczęściej akcent pada na przedostatnią sylabę.
- Trzecią sylabę od końca akcentujemy, gdy:
- mamy do czynienia z 1. i 2. os. l. mn. czasowników w czasie przeszłym,
- chodzi o liczebniki zakończone na -set lub -sta,
- używamy wyrazów pochodzenia obcego zakończonych na -yka lub -ika,
- w trybie przypuszczającym (l.p. oraz 3 os. l. mn.)
- Czwarta sylaba od końca jest akcentowana w 1. i 2. os. czasowników w trybie przypuszczającym.
- Ostatnia sylaba jest akcentowana w skrótowcach i w niektórych rzeczownikach z przedrostkami arcy-, wice-, eks-.
Kochamy powtórki!
