Podział rzeczowników
Rzeczownik to część mowy, która nazywa osoby, zwierzęta , rzeczy, rośliny, a także zjawiska, uczucia , pojęcia np. przyjaciel, pies, dom, kwiat, upał, nadzieja, prawo.
Odpowiada na pytania: kto? co?
Rozpoznajemy rzeczowniki
Rozpoznawanie rzeczowników – zadania online
Rzeczowniki własne i pospolite – zadania online
Odmiana rzeczowników
Każdy rzeczownik ma przypisany rodzaj.
Tradycyjnie wyróżniamy:
rodzaj męski, np. pomysł;
rodzaj żeński, np. idea;
rodzaj nijaki, np. tworzywo.
Rzeczowniki odmieniają się przez liczby.
Występują w formie:
liczby pojedynczej, np. myśliciel;
liczby mnogiej, np. myśliciele.
Rzeczownik zmienia swoją formę w zależności od tego, z jakim wyrazem się łączy. Mówimy, że odmienia się przez przypadki.
Odmieniamy rzeczowniki
Przypadki rzeczowników – zadania online
Temat i końcówka rzeczownika
Temat rzeczownika to część wyrazu, która informuje o jego znaczeniu i zasadniczo nie zmienia się podczas odmiany przez przypadki.
Końcówka rzeczownika to końcowa część wyrazu, która zmienia się w czasie odmiany i zależy od określonego przypadka.
W wielu rzeczownikach podczas odmiany przez przypadki następuje wymiana głosek w temacie, np. r wymienia się na rz (mur – murze), ó wymienia się na o (ród – rodem). Takie wymiany nazywamy obocznościami.
Tematy, w których następuje wymiana głosek, nazywamy tematami obocznymi, np. rzeczownik woda ma trzy tematy oboczne: wod-, wodzi-, wód.
Temat i końcówka – zadania online
Nietypowe rzeczowniki
W języku polskim są rzeczowniki, które oznaczają cechy, np. uczciwość, odwaga, czerwień.
Rzeczowniki mogą też nazywać czynności, np. mówienie, pisanie, bieg, rzut. Wyrazy te odmieniają się przez przypadki.
Niektóre rzeczowniki oznaczają rzeczy, które mają cechę określoną za pomocą liczby, np. setka (banknot stuzłotowy, bieg na sto metrów), ósemka (tramwaj nr 8).
Niektóre rzeczowniki występują tylko w liczbie pojedynczej, np. nadzieja, wiedza, powietrze, młodzież, niektóre zaś – tylko w liczbie mnogiej, np. okulary, wakacje, imieniny, spaliny, Tatry.
Przy odmianie pewnych rzeczowników występują różnice w temacie, np. krakowianin (lp) – krakowianie (lm); znamię (lp) – znamiona (lm); zwierzę (M.) – zwierzęcia (D.); przyjaciele (M.) – przyjaciół (D., B.) – przyjaciołom (C.) – przyjaciółmi (N.) – (o) przyjaciołach (Ms.).
Niektóre rzeczowniki odmieniają się na dwa sposoby, w zależności od znaczenia wyrazów, np. oko (narząd wzroku) – w lm: oczy; oko (element sieci) – w lm: oka.